Aezkoa ziza biltzaileentzako paradisua da, basoak zabalak direlako, landare ugaritasunagatik eta klimagatik. Kontrastez handiko habitat natural honetan, urte osoan zehar ematen dira ziza mota gozoenak, baina bereziki iraila – urria bitartean.
Produktu natural horiek biltzeko baimena behar da: gero eta ziza biltzaile gehiago zeudenez, onddo eta zizen bilketa arautzeko ordenantza bat egin behar izan zen.
Ziza garaian zehar, ohikoa da eskualdeko jatetxeetako menuetan inguruko basoetan bildutako zizak probatzeko aukera ematen da.
Zorrozki eta zuhurki aritu behar da zizak identifikatzeko. Zizak jateagatiko intoxikazioa saihesteko irizpidea da: bakarrik jatea ongi ezagutzen ditugun eta jangarriak direla ziur gauden ziza horiek.
Ilarraka multzoka ateratzen den ziza da. Usain eta zapore bereziak eta nabarmenak ditu, bere espezieko guztiek bezala. Kontuz ibili behar da ziza honekin, batzuetan egosgaitza gerta daitekeelako, bereziki duen sustantziarekiko sentsibilitate handia dutenak.
Haragi fina eta flexiblea du, eta usain atsegina. Cantharellus Cibarius bere senide hurbilari bezala, zizareek ez dute espezie hau inoiz erasotzen.
Onddo beltzak ezagutzeko errazak dira, duten itxura nahastezinagatik eta zaurietatik darien latex laranjagatik. Hori dela eta, onddo seguruak dira, esperientziarik gabeko biltzaileentzako aproposak.
Aditu batzuentzako gorringoa zizen erregea da. Jateko ezin hobea da, baina azkar galtzen da. Txapel gorri-laranja dauka eta oina eta orriak, berriz, urre-horiak. Erraboil zabal elastikoa du eta, oinean, eraztuna.
Espezie talde honen barnean honakoak daude: Russula cyanoxantha, Russula virescens, Russula vesca eta Russula heterophylla deiturikoak. Oso espezie antzekoak dira. Zuhaizti helduei loturiko onddoak dira.
Ziza hau ezagutzeko erraza da, ateratzen den garaiagatik: otsaileko lehen elurteen ondoren. Ez da ikusteko erraza, arrea baita eta askotan orbelak estaltzen duelako.
Onddo mota hau ugarienetakoa da. Baina ez ohi da jateko biltzen, duen kolore gorrixkagatik eta bere haragiak urdin koloreak hartzen baitu airearekin.
Tronpeta itxurakoa da. Izen arrunta frantsesetik dator, eta ugaltzen den garaiari erreferentzia egiten dio, izan ere Santu Guztien Egunaren (azaroaren 1a) garaian. Itxurak eta izenak kontrakoa iradokitzen badute ere, jateko ziza ona da eta erraz kontserba daiteke lehortuta.
Ziza hau ez da oso ezaguna. Tamaina ertain edo handikoa da eta jateko ona. Txapela arrosa eta lehorra dauka, tolesduneko ertza duena. Oin sustraitsua du, eta ongi nabarmendutako eraztun erregularra.
Onddo mota hau jateko ona da. Txapel laranja, poro zurixkak eta tripa itxurako oin luzea dauka. Oinean granulazio marroixkak ditu, igurtzian kolore grisa hartzen dutenak, moztean haragiarekin gertatzen zaion moduan. Gainerako onddoen zapore antzekoa badu ere, kalitate gutxiagokoa da.
Onddo mota hau oso ugaria da Aezkoako mendietan, bakandutako pagadi eta hariztietan, bereziki. Haragitsuak dira eta hodi formako oina dute.
Nafarroan oso ugaria den amanita mota bat da. Baina ez da gehien biltzen diren zizetako bat, genero honetakoak direlako jateko espezie preziatuenak zein pozoitsuenak.
Zizahoria jateko ziza bikaina da eta erraz ezagutu Zizahoria jateko ziza bikaina da, erraz identifikatzen da eta larbek ez diote erasotzen. Ziza helduek gazteek baino usain eta zapore delikatuagoa dute.
Udazkenean ateratzen da, hosto erorkorreko edo konifera basoetako agerrunetan. “Sorgin biribilak” deiturikoak osatu eta haien inguruko belarraren kolorea aldatzen dute.
Aezkoan produktu naturalen bilketa araututa dago. Eguneko edo denboraldiko baimenak daude, gainean eraman behar direnak biltzera joateko. Baimenak pertsonalak eta eskualdaezinak dira.
Begiratu Arautegia
Baimena eskura dezakezu:
© 2024 VALLE DE AEZKOA. Junta del Valle de Aezkoa
